Bert Reuvecamp(De Ambelt)

‘De meerwaarde van ons door CIIO-gecertificeerde kwaliteitssysteem zit hem er in dat we nu veel beter zelf zicht hebben op onze eigen kwaliteit en de gerealiseerde en nog mogelijke verbetering daarin.’ zegt Bert Reuvecamp, stafmedewerker Kwaliteit en Onderwijs van de Ambelt. ‘We zijn veel minder afhankelijk van een externe instantie zoals de Onderwijsinspectie’.

Deze inspectie was wel een belangrijke motivator om kwaliteitsmanagement stevig op te pakken. Uit diverse onderzoeken bleek namelijk dat planmatig werken onvoldoende ontwikkeld was, diverse scholen waren op dit punt (zeer) zwak. ‘Daarnaast was de interne behoefte om meer zicht en grip te krijgen op de belangrijkste stuurvariabelen de andere drijfveer om hiermee aan de slag te gaan.’

De Ambelt is een onderwijsinstelling voor Speciaal en Voortgezet Speciaal Onderwijs, die jongeren met psychiatrische en/of gedragsproblemen onderwijs en begeleiding biedt. Met ongeveer 2500 leerlingen is de Ambelt één van de grotere ‘algemene bijzondere' schoolinstellingen in het land. Er werken ongeveer 950 mensen. Deze medewerkers staan ook garant voor de ambulante begeleiding van zo'n 2500 leerlingen in het reguliere onderwijs. Het werkingsgebied strekt zich uit van Apeldoorn tot Steenwijk, met het hoofdkantoor in Zwolle.

Samen met een aantal collega-instellingen, het Landelijke Expertisecentrum Speciaal Onderwijs (LECSO) en ondersteund door het Centrum voor Kwaliteit en Management in de Zorg (CKMZ) heeft De Ambelt de ISO-norm vertaald naar het Speciaal Onderwijs. De Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs (KSO) was geboren. ‘We hadden behoefte aan een keurmerk waarmee externe partijen objectief en onafhankelijk ons de maat kunnen nemen. Maar we wilden wel dat dat keurmerk voor ons herkenbaar en toepasbaar was.’ Bert licht dat toe met een voorbeeld: ‘Binnen het Speciaal Onderwijs is de contractering, begeleiding en decontractering met leerlingen en ouders zeer belangrijk. Dit is ook wettelijk verankerd. Daarom hebben we in een Leeswijzer bij de KSO uitgewerkt wat de eisen zijn aan het  Ontwikkelingsperspectief voor leerlingen en aan de werkzaamheden van de Commissie van Begeleiding.’

Deze ontwikkeling blijft niet onopgemerkt. ‘In de gesprekken met de inspectie zien we, naast waakzaamheid op het primaire proces, ook steeds positievere reacties rondom deze branchebrede ontwikkeling in kwaliteitsdenken.’

In dit verband geeft Bert ook een aantal tips aan collega-instellingen die nog denken aan of net gestart zijn met een traject richting certificering. ‘Commitment vanuit de top van de organisatie is van wezenlijk belang. Dit vertaalt zich in betrokkenheid, maar ook in het beschikbaar stellen van capaciteit. Dit doe je niet op een achternamiddag of “erbij”. Daarnaast is het van belang om er de tijd voor te nemen, om het echt te laten beklijven tot in de haarvaten van de organisatie. Tot slot: zet je interne auditproces goed neer en duik hierbij diep je eigen primaire proces in. Onze interne auditoren bezoeken ook lessen, met de kijkwijzer van de inspectie.’

De Ambelt koos voor CIIO als certificeerder vanwege de gedegen kennis van de Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs en bekendheid met het werkveld. Daarnaast was er de belangrijke goede klik bij de intake. ‘CIIO is een echte critical friend, waarbij ze kennis van de inhoud combineert met een actieve sturing op het proces en de relatie en dat levert meerwaarde in de feitelijke uitvoering van de externe audit. Bijvoorbeeld door de terugkoppeling aan het gehele managementteam, dit kweekt commitment aan de opbrengst van de audits. Bovendien komen de complimenten dan ook directer terecht bij de personen die ze verdienen.’

Bert heeft ook nog een tip voor CIIO: ‘Vertel de klant nog meer dan jullie nu al doen over wat het traject kan gaan opleveren en hoe organisaties daarmee verder kunnen. De vertaling naar het certificeringstraject, richting weging van bevindingen en consequenties voor komende jaren, is voor veel onderwijsinstellingen nog onbekend terrein. Door ze hier nog meer in mee te nemen, kan de waarde van de goede audits nog verder toenemen.’

Tot slot: wat levert dat nu allemaal op? Bert ziet op verschillende niveaus binnen de organisatie concrete resultaten. Zo wordt er veel proces- en planmatiger gewerkt, er is nu geen enkele zwakke school meer binnen de Ambelt. Bert en zijn collega’s zien ook een toegenomen kwaliteitsbewustzijn richting (groepen van) leerlingen en hun ouders/verzorgers. ‘Medewerkers kennen de relevante processen en belangrijker: ze handelen er ook naar. De ontwikkeling van leerlingen is opbrengstgerichter. Op managementniveau geeft het kwaliteitssysteem ons handvatten om kritischer te kijken naar de planning & control-cyclus. Onze bedrijfsvoering is integraler en meer gestuurd vanuit ambities, minder vanuit de waan van de dag.’ En niet te vergeten: ‘We leren, naast het werken aan verbeteringen, ook te waarderen wat goed is. We hebben zaken waar we trots op kunnen zijn en die worden veel zichtbaarder.’

Interview: november 2013